Традыцыйнае беларускае адзенне
комплекс адзення, абутку і аксесуараў, які выкарыстоўваўся беларусамі ў паўсядзённым і святочным ужытку.
Close
Ёсць пытанне? Мы з радасцю адкажам!
Форма зваротнай сувязі
Нацыянальны касцюм мае высокую культурную каштоўнасць і з'яўляецца адным з этнічных атрыбутаў беларускага народа
Беларускі сялянскі касцюм мае глыбокія гістарычныя карані і захаваў мноства архаічных рыс. Спалучаючы ў сабе практычнасць і эстэтычнасць, ён з'яўляўся і з'яўляецца шмат большым, чым проста адзеннем або мастацкім творам. Сялянскі гарнітур беларусаў адлюстроўваў мясцовыя традыцыі, патрэбы і сацыяльны статут прадстаўнікоў беларускага народа, светапогляд майстроў, якія выраблялі яго, а ў дэкаратыўным арнаменце часам чытаюцца цэлыя змястоўныя гісторыі. Звычайна менавіта сялянскі касцюм маюць на ўвазе, калі гавораць пра нацыянальны касцюм беларусаў увогуле.
Беларускі касцюм, маючы агульныя карані з украінскім і рускім нацыянальнымі касцюмамі і фарміруючыся на аснове ўзаемаўплыву літоўскай, польскай, рускай і ўкраінскай традыцый, тым не менш адрозніваецца самабытнасцю і з'яўляецца самастойнай з'явай
Хоць Беларусь і не такая вялікая краіна, але ў ёй налічваецца 22 варыянты нацыянальнага касцюма па 6 рэгіёнах - Цэнтральная Беларусь, Усходняе і Заходняе Палессе, Панёманне, Наддзвінне і Прыдняпроўе. Рэгіянальныя адрозненні ў асноўным складаюцца ў дэталях касцюма, матывах і сюжэтах арнаменту, спосабах нашэння частак касцюма, у каляровай гаме. Так што ў былыя часы па гарнітуры можна было вызначыць з якой мясцовасці чалавек, яго сямейнае становішча і нават прыкладны ўзрост.

У ансамбль жаночага адзення ўваходзілі кашуля, спадніца, фартух, пояс, безрукаўка, галаўны ўбор. Рубаха (кашуля) шылася з ільнянога даматканага палатна. Тканымі ці вышытымі ўзорамі з чырвонай ці чырвона-чорнай пражы ўпрыгожваліся звычайна рукавы, плечы, каўнер, абшэўкі. Спадніца (спадніца) была ваўняная або льняная, адрознівалася разнастайнасцю колеру і ўзору (клетка, паласа). Белы льняны фартух каларытам і арнаментам гарманаваў з упрыгожваннем кашулі. Унізе ён часта ўпрыгожваўся махрамі ці карункамі. Безрукаўка (гарсэт) — частка святочнага касцюма, выраблялася з фабрычных тканін (шоўк, аксаміт, парча). Магла быць чорнага, блакітнага, малінавага колераў, багата ўпрыгожвалася нашыўкамі. Пояс мог быць тканым, плеценым ці вязаным, і разнастайнай каляровай гамы, але часцей за ўсё зялёна-бела-чырвоны. Ён багата ўпрыгожваўся арнаментам.

Галаўныя ўборы - важная і абавязковая частка касцюма. Для дзяўчын гэта маглі быць вянкі, вузкія павязкі-ручнікі. Замужнім дамам наогул не дазвалялася паказвацца з непакрытай галавой, адсюль і большая разнастайнасць - каптуры, капоры, але самай распаўсюджанай была так званая намітка ў выглядзе павязкі-ручніка, якая па-майстэрску драпіравалася мноствам спосабаў. Дапаўняўся касцюм каралямі.
Мужчынскае адзенне складалася з ільняной кашулі навыпуск, вузкіх штаноў, паясы. Рубаха мела разрэз на грудзях, адкладны каўнер. У асобных рэгіёнах на яе апраналі безрукаўку (камізелька). Гарнітур быў белага колеру, упрыгожваліся арнаментам каўнер, абшэўкі і пояс. Дапаўняўся касцюм скураной сумачкай (каліта), якая замяняла адсутныя кішэні. Галаўнымі ўборамі былі магеркі, саламяныя капелюшы (брыль, шляпка), узімку - аўчынныя кучмы і аблавухі на мяху. З верхняга адзення мужчыны і жанчыны насілі белыя або шэрыя світы з сукна, белыя або вохрыста-чырвоныя кажухі і кажушкі, скураныя пасталі (радзей боты) і лыкавыя лапці.
Музей "Бацькава хата". ДУА "Сярэдняя школа №38 г. Гомеля"
Для сувязі: sovroo-sch38@mail.ru
г. Гомель, вул. Валгаградская д. 16
Made on
Tilda